Barutana „Josif“

Ambijentalna celina Barutane „Josif“ nalazi se u Vodenom gradu (Vaserštatu) Petrovaradinske tvrđave, koja je 1991. godine proglašena za nepokretno kulturno dobro, tačnije za prostorno kulturno-istorijsku celinu od velikog značaja. Barutana „Josif“ je specifičan objekat vojne namene, nalazi se na izlasku iz Beogradske kapije, koja kao najmonumentalniji objekat u Podgrađu povezuje Bastion svetog Ignacija sa Bastionom svetog Ernesta, u pravcu Petrovaradina sa leve strane. Veoma zanimljivog i složenog oblika osnove, sastoji se iz centralnog dela građevine nepravilnog trougaonog oblika i dva krila topovskih šarži.

Namena objekta za vojne svrhe odredila je njegove konstruktivne i funkcionalne karakteristike. Sagrađena je u drugoj fazi gradnje Petrovaradinske tvrđave koja je počela 1753. godine, i prikazana je na mapama Tvrđave iz 1761. godine. Probijanjem Beogradske ulice 1927. godine zbog izgradnje kolsko-pešačkog mosta i probijanjem saobraćajnice kroz Beogradsku kapiju, srušen je veći deo desnog krila objekta Barutane „Josif“. Nakon gubitka prvobitne funkcije Petrovaradinske tvrđave kao vojnog objekta (1948. godine) počinje adaptacija, restauracija i konzervacija većine objekata Gornje tvrđave, čime ona dobija novi kulturni i turistički karakter. Podgrađe i Vaserštat su tokom poduhvata restauracije potpuno zanemareni, većim delom zbog postojanja frekventne saobraćajnice. Barutana „Josif“ je do devedesetih godina prošlog veka korišćena kao skladišni prostor za potrebe vojske, a nakon gubitka namene počinje njeno rapidno propadanje. Vegetacija prekriva veći deo objekta i na nekim delovima doprinosi oštećenju objekta, delom korenim sistemima, a delom skupljanjem vlage, no ipak najviše oštećenja objekta i neprekidno zagađenje prouzrokovano je ljudskom rukom (Dajč, 2010). Barutana „Josif“ bi mogla predstavljati i turistički atraktivan prostor i novi punkt u obilasku Petrovaradinske tvrđave, a istovremeno bi bila dinamičan prostor za sadržaje kulture namenjene građanima Novog Sada.

Ovaj tekst preuzet je iz publikacije Scenatorie „Graditeljsko nasleđe kao scena“ – https://issuu.com/scenatoria/docs/graditeljsko_nasledje_kao_scena_amb?e=10166304/5938852